معرفی معاونت اجتماعی

در دهه ۶۰ که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با ادغام حوزه آموزش پزشکی با خدمات سلامت تشکیل شد در بند ۱۰ قانون تشکیل این وزارتخانه آمده بود که باید سازمان، مؤسسه یا بنیادی در این مجموعه برای تسهیل و نظارت بر کار خیریه‌های مرتبط با سلامت تشکیل شود اما بعد از ۳۰ سال چنین نهادی تشکیل نشد و عملاً خیریه‌های فعال در حوزه سلامت متولی نداشتند.
علت آن نیز این بود که در سالهای اخیر مجلس و دولت این نگاه را داشتند که سازمان جدید دولتی نباید تشکیل شود و در هر صورت این کار مهم روی زمین مانده بود.
انجمن‌ها سازمانهای مردم نهاد نقش بسیار مهمی در سلامت مردم دارند، مثلاً انجمن حمایت از بیماران کلیوی ۱۷۰ شعبه در کشور دارد یا انجمن دیابت ۲۷ شعبه دارد یا انجمن ام اس با کارهایی که انجام داده توانسته نزدیک به ۲۴۰ میلیارد تومان به نظام سلامت کمک کند.
همه این نهادها و انجمن‌ها از وزارت بهداشت مجوز می‌گیرند و با توجه به وسعت کار آ‌نها به هر حال ممکن است تخلفاتی هم وجود داشته باشد و نهادی که بر کار انجمن‌ها و سازمانهای غیر دولتی حوزه سلامت نظارت کند، وجود نداشت تا در زمان مسئولیت دکتر هاشمی در وزارت بهداشت، حوزه قائم مقام وزیر بهداشت در امور مشارکت‌های مردمی تشکیل شد اما این نگرانی وجود داشت که بعد از اتمام این دوره وزیر بعدی این حوزه را تعطیل کند و به امور دیگری بپردازد چون ساختاری برای پیگیری این موضوع در وزارت بهداشت ایجاد نشده بود. البته یک دهه قبل یک اداره برای نظارت بر سازمانهای مردم نهاد بوده است که بعد از آن این اداره نیز تعطیل و این کار متوقف شد و عملاً وزارت بهداشت خود را درگیر این کار نکرد.
فعالیت معاونت اجتماعی به غیر از امور سازمانهای مردم نهاد ۵ محور دیگر هم دارد، یک حوزه بسیار مهم دیگر خیرین سلامت و خیریه‌هایی است که در حوزه سلامت فعالیت می‌کنند و در مجموع ۶۰۰ سازمان مردم نهاد و خیریه در حوزه سلامت فعال هستند که در گذشته هیچ متولی نداشتند.
حوزه بسیار مهم دیگر عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت است که اتفاقاً در سالهای اخیر به شدت مورد تاکید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته است. این سازمان اعلام کرده که وزارتخانه‌های بهداشت کشورها حداکثر می‌توانند ۲۵ درصد سلامت مردم را مدیریت کنند، ۷۵ درصد سلامت مردم به عوامل اجتماعی مربوط است که مدیریت آن نیازمند کار بین بخشی در دستگاه‌های خارج از وزارت بهداشت است مثل فقر، بیکاری، سواد، مسکن و آلودگی‌های محیطی، حوادث ترافیکی، استفاده از سموم و هورمون در میوه‌ها، تولید میوه‌های ارگانیک و خیلی موارد دیگر که در این حوزه نیز کاری انجام نشده بود و متولی نداشت.
عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت (SDH) رویکرد یکپارچه‌ای برای رویارویی با معضلات بهداشتی، ارتقای سطح بهداشت عمومی و حرکت به سوی جامعه سالم‌تر است و در این رویکرد مشکلات بهداشتی، بیماری‌های جسمی و روانی از منظر اجتماعی نگریسته می‌شود. بنابراین می‌توان با شناخت این تعیین‌کننده‌ها از آنها در برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های بهداشتی استفاده کرد.
محور چهارم فعالیت معاونت اجتماعی وزارت بهداشت، حوزه «مسئولیت اجتماعی» است، همه بنگاه‌های اقتصادی، خودروسازان، بانک‌ها، وزارت نفت، وزارت نیرو و... که در کشور فعالیت اقتصادی دارند، کارخانه تأسیس می‌کنند، راه می‌سازند، نیروگاه یا شهرک می‌سازند، باید نسبت به سلامت مردمی که بعد از فعالیت آنها در یک منطقه جدید تجمع پیدا می‌کند، یا از خدمات آنها استفاده می‌کنند، مسئولیت داشته باشند و خدماتی ارائه کنند، این یعنی مسئولیت اجتماعی نهادهای اقتصادی در قبال سلامت مردم که این حوزه نیز تاکنون مغفول مانده و متولی نداشته است.
وزارت بهداشت می‌خواهد متولی حوزه مسئولیت اجتماعی باشد چون معتقد است که می‌تواند از این فرصت برای ایجاد زیرساختهای مورد نیاز سلامت مردم مثلاً ایجاد خانه بهداشت استفاده کند. مثلاً بانک‌ها که این قدر شعبات خود را گسترش می‌دهند و تبلیغات می‌کنند چرا نباید بخشی از این هزینه‌ها را برای سلامت مردم خرج کنند.
محور بسیار مهم بعدی حوزه «فرهنگ سلامت» است، این با کار معاونت فرهنگی وزارت بهداشت که در حوزه دانشجویی است، کاملاً متفاوت است، فرهنگ سلامت به مقوله سواد سلامت مردم می‌پردازند‌، یعنی اینکه مردم چقدر اطلاعات کافی برای حفظ سلامت خود دارند و چقدر به این دانسته‌ها عمل می‌کنند، این حوزه نیز تاکنون متولی نداشته است و مبحث جدیدی است که ساختاری نداشته است.
اکنون این ساختار تحت عنوان معاونت اجتماعی ایجاد شده است و این معاونت سه اداره کل و یک ستاد دارد، اداره کل سازمانهای مردم نهاد، اداره کل خیرین و خیریه‌های سلامت و اداره کل مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت، البته دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی نیز در معاونت اجتماعی وزارت بهداشت می‌باشد که رئیس شورا ی عالی سلامت و امنیت غذایی شخص رئیس جمهور و دبیر آن وزیر بهداشت است.

این معاونت در این دانشگاه در شهریور ماه ۱۳۶۹ باعنایات الهی و طی ابلاغی که از سوی جناب آقای دکتر قدرت اخوان ریاست محترم دانشگاه بعنوان جناب دکتر صادق حضرتی باحفظ سمت معاونت بهداشتی دانشگاه بعنوان سرپرست مرکز صادر نمودند با سه کارشناس شروع به کار نمود. در حال حاضر معاون اجتماعی دانشگاه آقای دکتر رئیسی هستند.